Op het moment dat justitie uw goederen in beslag neemt, heeft dit vaak grote impact. Zo is het goed denkbaar dat uw auto in beslag wordt genomen (waardoor u niet meer naar uw werk kunt). Of uw geld (waardoor u in financiële moeilijkheden kunt komen). Of uw telefoons (waardoor u moeilijker te bereiken bent). We worden met enige regelmaat benaderd met de vraag of actie ondernomen kan worden om in beslag genomen spullen terug te krijgen. In deze blog gaat Jordi l’Homme (LL.B/BSc) in op diverse aspecten van klassiek beslag en de mogelijkheden die er zijn om dit opgeheven te krijgen.
In essentie zijn er twee soorten beslagen die onderscheiden kunnen worden:
1) Artikel 94 Sv. Dit betreft een klassiek beslag, dat gelegd kan worden ten behoeve van:
- de waarheidsvinding (justitie denkt dat de auto bijvoorbeeld gebruikt is bij een strafbaar feit.
- het aan de dag brengen van wederrechtelijk verkregen voordeel. Justitie vermoedt dat een auto is gebruikt voor het vervoeren van drugs, waardoor winsten zijn behaald, en deze auto gekocht kon worden.
- voorwerpen die verbeurd kunnen worden verklaard. Iemand komt meermaals met justitie in aanraking wegens het rijden zonder geldig rijbewijs. De bromfiets kan dan bijvoorbeeld verbeurd worden verklaard.
- Voorwerpen die onttrokken kunnen worden aan het verkeer. Een pistool dat tijdens een doorzoeking is aangetroffen.
2) Artikel 94a Sv. Dit betreft een conservatoir beslag, dat de officier van justitie kan leggen om verhaalsrechten zeker te stellen. Dit hangt samen met een mogelijke geldboete of ontnemingsmaatregel.
In deze blog gaat het over die eerste vorm van beslag. Namelijk beslag met het oog op de waarheidsvinding of het aantonen van wederrechtelijk verkregen voordeel.
In beslag genomen?
Als een voorwerp (zoals een auto) in beslag is genomen, is een gang naar de rechter niet altijd noodzakelijk om dit voorwerp terug te krijgen. We weten met regelmaat door contact te zoeken met de officier van justitie teruggave te bewerkstelligen.
Daarbij is het van belang dat goed gemotiveerd wordt waarom het voortduren van de beslaglegging niet (langer) gerechtvaardigd is. Zo kan het zijn dat Opsporingsambtenaren bijvoorbeeld buiten hun bevoegdheden zijn getreden. Het beslag is daardoor op onrechtmatige (of oneigenlijke) gronden tot stand gekomen. Het komt vaker voor dat uit het onderzoek is gebleken dat de auto of telefoon geen rol heeft gehad bij het misdrijf waarvan u al dan niet wordt verdacht.
De officier van justitie gaat mogelijk niet mee in het door de advocaat aangevoerde standpunt dat het voorwerp teruggeven moet worden. Er kan dan een beklagprocedure worden gestart.
De stap naar de rechter: een beklagprocedure starten
U kunt een beklagprocedure op grond van artikel 552a Sv starten. Dit is een procedure die vóór de inhoudelijke behandeling van de strafzaak kan worden gevoerd.
U moet niet te lang wachten met het indienen van een klaagschrift. Justitie gaat namelijk vaak over tot de verkoop van bijvoorbeeld de auto of een ander voorwerp.
Iedere belanghebbende kan een dergelijke procedure starten. Het kan zijn dat u twijfelt over of u als belanghebbende wordt aangemerkt. Neem contact met ons op om hierover uitsluitsel te krijgen.
De toetsing door de rechter
Bij een beklag dat zich richt tegen beslag volgens artikel 94 Sv, toetst de rechter:
- Of het belang van strafvordering verlangt dat het beslag wordt voorgezet.[1]
- Als het antwoord op vraag 1 ontkennend is dan dient teruggave te volgen. Tenzij een ander redelijkerwijs als rechthebbende van dat voorwerp kan worden beschouwd.[2]
Zo kan het belang van strafvordering zich verzetten tegen teruggave. Dit is het geval als één van de vier hiervoor genoemde belangen van toepassing is. Het gaat dan om waarheidsvinding, wederrechtelijk verkregen voordeel, verbeurdverklaring en onttrekking. Het voortduren van het beslag is bijvoorbeeld nodig omdat de auto nog verder onderzocht wordt op aanwezige sporen. Of indien het niet hoogst onwaarschijnlijk is dat de strafrechter later het vuurwapen aan het verkeer zal onttrekken.
Overwegingen van redelijkheid en billijkheid spelen hierbij een rol. Hierdoor is het zaak dat dit goed onderbouwd wordt. De proportionaliteit speelt daar eveneens een belangrijke rol in, zo oordeelde het Europese Hof voor de Rechten van de Mens.[3]
Auto in beslag genomen?
Het Openbaar Ministerie beoogt te bevorderen dat niet onnodig beslag wordt gelegd. Daarbij probeert het Openbaar Ministerie beslag zo spoedig mogelijk op een juridisch correcte wijze af te wikkelen[4]. Tegelijkertijd blijkt de praktijk een stuk weerbarstiger.
Krijgt u te maken met justitie en worden goederen van u in beslag worden, neemt u dan contact met ons op. Wij adviseren u over de haalbaarheid van het indienen van een klaagschrift. We helpen u bij de stappen die u wilt ondernemen!
Neemt u vrijblijvend contact op met ons via het telefoonnummer 020 – 523 76 67.
Jordi l’Homme
Juridisch medewerker Dekens Pijnenburg Strafrechtadvocaten
[1] Hoge Raad 11 december 2012, LJN BY4870.
[2] Hoge Raad 28 september 2010, LJN BL2823.
[3] Dzinic v. Kroatië.
[4] Aanwijzing inbeslagneming, https://www.om.nl/@86195/aanwijzing/.
