De coronacrisis (COVID-19) raakt ons allemaal. De problemen die ontstaan en de vragen die leven in de samenleving zijn zeer divers. De prioriteit ligt natuurlijk bij ons welzijn en de zorg. Tegelijkertijd zijn er op meer vlakken problemen en vragen. De afgelopen week vernam mr. J.E. (Justin) Kötter dat bij veel cliënten van hem vragen leven over de invloed van coronavirus op hun familierechtelijke situatie. Gezien de nieuwe en ongekende situatie, zijn de antwoorden op de gestelde vragen niet altijd eenvoudig te geven. In deze blog gaat mr. Kötter in op een aantal vragen die hem de afgelopen weken zijn gesteld door cliënten. Hiermee probeert hij een aantal handvatten te geven met betrekking tot het coronavirus en familierechtelijke problemen.
Moet de afgesproken omgangsreling ‘gewoon’ worden nagekomen?
De afgelopen weken hebben mij meerdere vragen bereikt over het coronavirus en familierechtelijke problemen. De meest gestelde vraag is: ‘Moet ik de afgesproken omgangsregeling onder deze omstandigheden ‘gewoon’ nakomen?’
Ouders moeten tijdens de echtscheiding een ouderschapsplan opstellen en ondertekenen. In dit ouderschapsplan stellen ouders onder andere een omgangsregeling vast. Er zijn ook ouders die niet getrouwd zijn geweest en die geen ouderschapsplan hebben opgesteld, maar die wel samen in onderling overleg een omgangsregeling zijn overeengekomen. Het niet nakomen van een de omgangsregeling kan grote consequenties hebben. Zo kan een ex-partner naar de rechter stappen om de nakoming van de omgangsregeling af te dwingen.
Op dit moment lijken door de coronacrisis toch al problemen te ontstaan bij het nakomen van de omgangsregelingen. Een voorbeeld:
‘Ik vernam dat mijn ex zich niet goed voelt. De klachten komen overeen met de klachten die ik in de media hoor over het coronavirus. De kinderen zouden dit weekend bij mijn ex zijn. Moet ik ze wel gewoon naar mijn ex brengen?’
Communicatie tussen ouders ten tijde van de coronacrisis
Net als voor veel andere problemen geldt in dit geval dat de oplossing ligt in goede communicatie tussen de ouders. In deze communicatie dient het belang van het kind voorop te staan. Zonder goede reden kan natuurlijk niet worden afgeweken van de omgangsregeling.
Een mogelijke besmetting met het coronavirus van één van de ouders lijkt bij uitstek een reden om de omgang uit te stellen. Het gaat hierbij dan uitdrukkelijk om uitstel en niet om afstel. Ouders kunnen samen bezien of de omgang tussen ouder en kind op een ander moment kan worden ingehaald.
Het kan zo zijn dat het (onverhoopt) niet mogelijk blijkt te zijn om hier op een juiste wijze contact over te hebben met uw ex-partner. Dan bestaat nog altijd de mogelijkheid om middels tussenkomst van advocaten te zoeken naar een oplossing. Uiteindelijk zal in veel gevallen het antwoord op de vraag over omgang tot stand komen na een zorgvuldige belangenafweging.
Moet de andere ouder bijspringen in verband met het sluiten van scholen / kinderdagverblijven?
In het verlengde van de vorige vraag ligt toch wel de vraag of de andere ouder moet bijschieten bij de huidige situatie die is ontstaan na het sluiten van de scholen.
Op 15 maart 2020 is door het kabinet besloten om de scholen en de kinderdagverblijven van 16 maart 2020 tot (zeker) 6 april 2020 te sluiten. Voor kinderen van ouders in cruciale beroepsgroepen (zoals de zorg, onderwijs, politie, openbaar vervoer en brandweer) is er wel opvang op de eigen school of kinderdagverblijf. Hierdoor kunnen de ouders van deze kinderen blijven werken.
Het besluit van het kabinet
Dit besluit van het kabinet eist een enorm improvisatievermogen van de scholen én de ouders. Scholen zetten alles op alles om thuisonderwijs te organiseren. Het zijn uiteindelijk toch de ouders die voor het grootste gedeelte invulling moeten geven aan dit thuisonderwijs.
Deze werkzaamheden in het kader van het thuisonderwijs zorgen bij veel ouders – heel voorzichtig gezegd – voor een enorme hoeveelheid stress. Dit geldt temeer als er bijvoorbeeld ook nog een werkgever is die van ouders verwacht dat opdrachten en werkzaamheden worden verricht.
Het zou dan ook prettig zijn dat ouders die de keuze hebben gemaakt om niet meer samen verder te leven, wel samen dit probleem proberen op te lossen. Zeker in het geval dat er géén sprake is van een co-ouderschap is het goed wel mogelijk dat de lasten toch voor het grootste gedeelte bij één ouder komen te liggen.
Kunt u dan nu van de andere ouder verlangen dat hij/zij zal bijspringen in deze zware en stressvolle periode?
Tijdens deze coronacrisis vinden veranderingen plaats die men eerder niet had kunnen voorstellen. Het is dan ook te hopen dat ouders in goed overleg kwesties als de onderhavige samen kunnen oplossen.
Mogelijk lukt dit niet. Er dient dan altijd te worden gekeken naar het belang van het kind. Indien het belang van het kind met zich brengt dat de andere ouder in deze tijd een grote(re) rol gaat spelen in de opvoeding, dan kunt u verlangen dat dit gaat gebeuren.
Een veel gehoord argument is dat de andere ouder verplichtingen heeft die voorvloeien uit zijn / haar werk. Dit is echter geen reden om niet flexibel te zijn en niet mee te denken in het vinden van een oplossing.
Al met al is het dan ook zeer goed verdedigbaar dat u van de andere ouder kunt vragen om bij te springen. Dit zonder dat u de gedachte hoeft te hebben dat dit wellicht afbreuk doet aan uw eigen opvoedcapaciteiten.
Gaan zittingen door?
Een andere zeer veel gestelde vraag is of de zittingen bij de rechtbanken / gerechtshoven de komende tijd doorgaan.
De Rechtspraak heeft vanaf dinsdag 17 maart alle rechtbanken, gerechtshoven en bijzondere colleges gesloten. Let op: urgente zaken gaan wel door. Bij urgente zaken gaat het om zaken waar een rechterlijke beslissing niet achterwege kan blijven. Dit omdat het bijvoorbeeld raakt aan de rechten van verdachten of rechtzoekenden.
Voor familiezaken geldt dat Ondertoezichtstellingen (OTS) worden behandeld als ze spoedeisend zijn. Er vinden echter géén fysieke zittingen plaats. Partijen worden telefonisch gehoord. Voor zittingen over verlenging van de OTS geldt dat partijen worden afgebeld en dat er een overbruggingsbeslissing wordt genomen.
Als het gaat om verlenging van een uithuisplaatsing in een open instellingen, dan wordt een korte overbruggingsbeslissing genomen. Zo nodig wordt er telefonisch gehoord. Bij verlenging van uithuisplaatsing in een gesloten instelling geldt dat partijen worden afgebeld en dat er telefonisch wordt gehoord.
Spoedverzoeken in het jeugdrecht worden op de gebruikelijke wijze via de pikettelefoon behandeld. Voor voorlopige voorzieningen en spoed-kortgedingen in het familierecht is afgesproken dat horen telefonisch plaatsvindt en dat anders de zaak wordt aangehouden. Ook in voorlopige voorzieningen over een tijdelijk huisverbod wordt telefonisch gehoord.
Overige zittingen in familiezaken worden verschoven. U doet er op dit moment goed aan om bij de rechtbank / het gerechtshof te verifiëren wat de bedoeling is met / tijdens uw geplande zitting. Een advocaat kan u hierbij helpen.
Familierechtelijke procedure starten in tijden van het coronavirus
Zoals aangegeven in de inleiding, ligt in deze crisis de prioriteit (natuurlijk) bij de gezondheid van de mensen. Toch heeft ieder huisje zo het spreekwoordelijke kruisje.
U hoeft uw eigen problemen niet te bagatelliseren. Het nemen van stappen in het kader van een scheiding of een ander familierechtelijke kwesties gaat veelal gepaard met een lang voortraject. Het is op z’n zachtst gezegd dan ook zeer zwaar dat dit proces plotseling stil komt te liggen.
Mijns inziens is dit niet nodig. Familierechtelijke procedures vinden vaak bijna helemaal schriftelijk plaats. In veel gevallen vindt eerst (per e-mail) zorgvuldig overleg plaats tussen partijen. Hierna wordt dan bijvoorbeeld een verzoekschrift opgesteld en per (aangetekende) post ingediend bij de rechtbank. De wederpartij krijgt dan de mogelijkheid om schriftelijk te reageren middels een verweerschrift.
Alvorens uw zaak daadwerkelijk voor een rechter komt, bent u dus in veel gevallen al maanden en in sommige gevallen zelfs jaren verder. Het komt mij dan ook raadzaam voor dat u uw procedure wel start. Dit ondanks de huidige situatie die is ontstaan.
Het kan ook zo zijn dat u niet de persoon bent die de procedure heeft gestart. Er is dan sowieso geen reden of mogelijkheid om te wachten. U krijgt dan (zoals hierboven reeds aangehaald) de mogelijkheid om u schriftelijk te verweren middels een verweerschrift. Dit moet gebeuren binnen de termijn die de wet u geeft.
Al met al is het dan ook zo dat uw familierechtelijke procedure wellicht wel vertraging kan oplopen. Dit is in veel gevallen echter geen reden om te wachten met handelen.
Vragen?
Naast dat ik verdachten bijsta in strafzaken, sta ik rechtzoekenden bij in familierechtkwesties zoals omgangskwesties, ondertoezichtstellingen, uithuisplaatsingen en echtscheidingsprocedures.
Mocht u nog meer en/of nadere vragen hebben, schroom dan niet om contact met mij op te nemen.
Mogelijk heeft u ook interesse in een eerdere blog van mij over contact tussen ouders bij uithuisplaatsing. Die kunt u via deze link lezen.
