Strafbaarheid van Doxing. Noodzaak of ongeoorloofde inperking van de vrijheid van meningsuiting?
Wetgeving is in de regel reactief en loopt dus maatschappelijk vaak achter de feiten aan. Zo geldt het ook voor het door de vorige minister van Justitie en Veiligheid Grapperhaus ingediende wetsvoorstel tot het strafbaar stellen van Doxing. Doxing (een neologisme afgeleid van documents) is het online verspreiden van gevoelige persoonsgegevens met het doel te intimideren. Het gaat dan om het delen van iemands adres of werkplek of telefoongegevens.
Het spreekt voor zich, dat zeker in een onstuimig maatschappelijk klimaat als het huidige, dit tot gevaarlijke situaties kan leiden. Complotdenkers, haatzaaiers en andere kwaadwillenden kunnen hierbij min of meer een voorzet geven aan anderen om agenten, andere gezagsdragers of journalisten te intimideren, te bedreigen of op een andere wijze te beschadigen.
Corona-activist Willem Engel deelt adres van Sigrid Kaag op Twitter
Recent werden we geconfronteerd met het voorbeeld van Viruswaarheid-voorman Willem Engel die doodleuk het adres heeft geopenbaard van de nieuwe minister van financiën Sigrid Kaag.
Als verontschuldiging voegde hij eraan toe dat hij niet de bedoeling had om mensen aan te sporen om Kaag te bezoeken. Waarschijnlijk heeft Engel, ooit een promovendus in de biofarmacie, een minder goed functionerend geheugen of radar, nu er woensdagavond nog een man was aangehouden omdat hij al schreeuwend met een brandende fakkel voor het huis van Kaag stond. Het is ongeveer het excuus van iemand die een gloeiende sigarettenpeuk in een tankstation weg schiet, en na de ontploffing verbaasd is dat het mis ging.
Aangifte tegen Willem Engel
De aangifte van Kaag is een logische stap, maar omdat het wetsvoorstel nog niet is aangenomen en daarmee nog niet de status van wet heeft, is er louter door het openbaar maken van de adresgegevens nog geen sprake van het strafbaar feit: doxing.
Velen zullen dit knarsetandend moeten aanvaarden. Gelet op de context en de wijze waarop de informatie is geopenbaard door Engel, is het mogelijk dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan opruiing of bedreiging, maar hiervoor geldt een wat hogere bewijsdrempel. Mogelijk is de overige informatie die hij via Twitter heeft verspreid, dat het huis is gefinancierd door een terroristische organisatie en (in een andere tweet) dat Kaag een couppleger is, voldoende om Engel strafrechtelijk aan te pakken.
Vrijheid van meningsuiting
Dit voorbeeld is een duidelijk voorbeeld van de ontsporing van de vrijheid van meningsuiting. Iedere vrijheid vindt zijn begrenzing in de vrijheid van de ander en de vrijheid van meningsuiting is niet in de grondwet of verdrag gekomen om deze te misbruiken.
Het blijft vaak onderbelicht dat het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens ook een misbruikbepaling (art. 54) kent die ervoor zorgt dat het verdrag niet wordt gebruikt om rechten en vrijheden teniet te doen.
Als het gaat om onderzoeksjournalistiek, waarbij het noodzakelijk is om misstanden aan de kaak te stellen, kan het openbaren van bepaalde gegevens, noodzakelijk zijn om het journalistieke belang te kunnen dienen. Integere journalistiek houdt in dat, slechts daar waar nodig, privacygevoelige informatie naar buiten wordt gebracht. Een goede journalist heeft dan ook als verdachte van doxing niets te vrezen. Helaas wel als slachtoffer.
Hetzelfde geldt voor politieambtenaren en gemeentefunctionarissen die hier regelmatig last van hebben en met smacht wachten op de strafbaarheid hiervan.
Nieuwe wet die doxing strafbaar stelt
De nieuwe minister van Justitie Dilan Yeṣilgöz heeft onlangs beloofd dat de wet voor de zomer in de kamer ligt. Het wordt de hoogste tijd. De maatschappelijke druk is hoog. De motie van D66 vorig jaar waarin het kabinet werd opgeroepen om doxing strafbaar te stellen is aangenomen met een extreme meerderheid van 144 stemmen voor en één stem tegen, die niet geheel toevallig afkomstig was van Forum voor Democratie.
Als strafrechtadvocaat is het zeker niet mijn gewoonte om aan te dringen op hogere straffen, maar wat mij betreft kan er een nieuwe motie worden aangenomen om het strafmaximum dat nu is gesteld op een jaar gevangenisstraf structureel te verhogen.
Iedereen van wie de privégegevens worden gedeeld om te intimideren, verdient bescherming. Dit zou ook voor een partij die democratie in de naam draagt, vanzelfsprekend moeten zijn. Nu dit kennelijk niet zo is, kunnen we niet wachten, om dit maatschappelijke probleem ook strafrechtelijk te kunnen aanpakken. Twitter heeft door de schorsing van het account van Willem Engel zijn verantwoordelijkheid genomen. Nu de wetgever nog.
Advocaat Dekens Pijnenburg advocaten
